Laavkome lea aejlies

Göökte gïelh laavkomen bïjre

Johannes jïh Kristine jiehtieh laavkome lea bieliem årrodh maam akt stuerebe jïh naan datnem eahtsa. Vuartesjh göökte åenehks filmh, gusnie dah soptsestieh maam laavkome dejstie mïerhkesje. Fïerhten filmen 2 minuhth.

Laavkomen bïjre - Johannes

Laavkomen bïjre - Kristina

Laavkome lea vadtese Jupmielistie 
Teologijen gïehtjedimmie

Mijjieh laavkobe juktie Jesus stillemem gærhkose vedti laavkodh. Mijjieh aaj dåajvoehtimmiem åådtjeme Jupmele lea mijjine gaajhkine biejjine, jïh ij gåessegh mijjem laehpedh, Meehten vaentjele 28:19:

“Gaajhke faamoe elmierïjhkesne jïh eatnamisnie munnjien vadtasovveme. Vaedtsede darjode gaajhkh almetjh learoehkinie: laavkode Aehtjien jïh Baernien jïh Aejlies Voejkenen nommesne jïh ööhpehtidie gaajhkem maam manne stilleme. Jïh dijjem dåeredem gaajhkide biejjide minngemes beajjan.” 

Datne maahtah gåess’akt lååvkesovvedh

Datne ajve akten aejkien lååvkesovvh, juktie laavkome abpe jieledem faerhmeste. Dïhte gie ij lij maanine lååvkeme, maahta lååvkesovvedh noerine vuj geerve almetjinie. Gellie noerh skyllemetïjjesne lååvkesuvvieh. Gellie ovmessie sjïekh gååvnesieh lååvkesovvedh jieleden mietie. Mejstie sån idtji gan dam dorjeme, jallh kaanne naaken dallegh kristeles jaahkoem vuepteste.

Sveerjen gærhkosne jeenjemesh maanine lååvkesuvvieh. Maanam åadtjodh lea stoerre deahpadimmie. Dïhte gie aadtjen maanam åådtjeme maahta aavoem, gieriesvoetem jïh dïedtem damtedh, mohte aaj båånhtsere. Guktie maana åådtje bööremes tsiehkieh? Guktie galka lïeredh mah daarpesje jieliedisnie? Guktie maahtam mov maanam viehkiehtidh jïh vaarjelidh?

Laavkoeminie maahta maanam bööredh jieliedasse. Dïhte lea heevehtimmie gusnie aavoe, vuartoeh jïh båånhtserimmieh lea seamma sienten.

Laavkometjoevke ij gåessegh nåhkh

Gosse tjidtjie vuj aehtjie laavkometjoevkem åådtje mij onne maanan laavkoeminie båaltajehti, dellie Jesusen baakoeh maanese, Jåhhan vaentjele 8:12:

”Manne veartenen tjoevke. 
Dïhte gie mannem dåerede, ij galkh jemhkielisnie vaedtsedh
mohte dan lea jieleden tjoevke.”

Dïhte gie lååvkesåvva gosse noere vuj geerve jïtje tjoevkem dåastohte. Gellie dam båaltajehtieh dej laavkomebiejjiem, mohte aaj gosse jielede gïerve, jallh jieleden åvteste gijhtedh. Dïhte lea tjoevke mij ij gåessegh nåhkh, mij bïhkede, jieledeaavoem, faamoem jïh håhkoem vadta.

Mijjieh jaemebe jïh tjuedtjielibie Kristusen ektesne

Jieledh lea jieledefaamoem jïh aavoem utnedh, bååhperostedh jïh buerie darjodh. Men jieledh lea aaj dååjrehtidh maam akt mij mijjeste faamoem jïh aavoem vaeltedh. Dagkerh mestie mijjieh håhkoem jïh ïedtjem dassebe, jallh mestie ibie mijjieh maehtieh mijjen bööremes mannem årrodh. Gaajhkh mah jieledem baaverieh lea Bijpelen vuajnoen mietie ovmessie jaememen hammoeh. 

Kristegassjh jaehkieh Jesus lea dovne Jupmele jïh almetje. Almetje sjædta (maam gohtje inkaarnasjovne) dellie Jupmele almetji jieledetsiehkieh juaka. Gaajhkesh meatan. Gosse Jesus jaama dïhte sæjhta jiehtedh ij Jupmele leah ammes mïsse akt almetjen jieliedisnie. 

Jïh gosse Jesus tjuedtjele dïhte sæjhta jiehtedh jielede veaksahkåbpoe jaemiedistie. Mohte tjuedtjielimmiem jaehkedh ij leah seamma goh eejnegen optimistiske årrodh. Baaltese dïhte lea dan bïjre Jupmelem jaehkedh, mij dåajvohte guedtedh ovmessie hammojne jaemiedistie jieliedisnie, orre jieliedasse. Mij dåajvohte orre faamoem, orre håhkoem jïh orre ïedtjem. Dan gaavhtan gærhkoe muvhtene jeahta laavkome lea Jesusinie jaemedh jïh tjuedtjielidh. 

Muvhtene gærhkoe soptseste dan bïjre “jieledh jïjtsene laavkoemisnie” vuj laavkome goh jieledebïhkedimmie. Laavkome lea viehkine mujhtedh Jupmele lea mijjiem dåajvoehtamme mijjine årrodh gaajhkene biejjine – dej håhkojne jïh håhkohts jïh gaajhkh biejjieh dej gaskem. 

Laavkome jïh lïerehtimmie

Ij laavkoemisnie jiehtieh maam akt dan jaahkoeseabradahken bïjre gusnie lååvke. Laavkome lea Aehtjien jïh Baernien jïh aejlies Voejkenen nommesne gaajhkene kristeles gærhkojne. Dïhte gie lååvkesåvva veartenevijrese gærhkosne. Seamma sienten dïhte gie lååvkesåvva gyrhkesjimmesne Sveerjen gærhkoe öörnegisnie sjædta lïhtsege Sveerjen gærhkosne jïh åålmegisnie gusnie årroeminie.

Jesus jeehti mijjieh galkebe laavkodh jïh lïeredh. Laavkome jïh lïerehtimmie ektesne. Maana lååvkesåvva sæjhta jiehtedh ij laavkome leah dahkoeh mij voestes maahtoeteestem maahta, man baalhka lea laavkome. Mohte gosse jienebh kristeles jaahkoen bïjre lïerebe dellie aaj laavkome gïengele mïelem åådtje.

Kristeles jaahkoe lea relasjovne Jupmielinie mestie dååjrehtimmieh jïh vuajnoeh åådtje, mestie maam akt darjodh jïh ektievoetem vadta mubpiej almetjigujmie histovrijisnie jïh daelie. Jaahkoe sjïdtede lea ektie stilleme gaajhkide kristegassjide. Dah leah abpe jieleden mietie. Goh laavkojh mijjieh lea bielie toelhkestimmieaerpievuekesne, guhkies svaalhtje tekstelohkeminie, refleksjovnine jïh vueptiestimmieh mah gellie almetjh dorjeme.

Mijjieh gærhkoen tradisjovnem dåastoehtibie jïh dïsse lissiehtibie. Dan gaavhtan vihkeles åålmege sijjiem dialåågese åtna, gusnie gaajhkh åadtjoeh dej vuajnoej buektieh jaahkosne jïh dååjrehtimmine guktie Jupmele guadta jïh faamoem vadta.

Mijjieh ektesne libie gærhkoe

Laavkomen tjïrrh datne bielie gærhkoste sjïdth. Gærhkoem buerkeste goh Kristi kråahpe – dan leah ovmessie biehkieh men læjhkan elliesvoete, Pöövlen prievie Romen åålmegasse 12:4–8:

“Mijjen aajne krehpie, mohte juelkieh gïeth ovmessie barkose. Nemhtie aaj, mijjieh libie goh juelkieh gïeth Kristusen krehpesne. Fïereguhte galka mubpide viehkiehtidh. Mijjen ovmessie vadtesh mejtie Jupmele åårmege mijjese vadteme. Dïhte guhte profeeten vadtesem åådtjeme, galka dam jaahkojne utnedh, dïhte guhte dïenesjimmien vadtesem åådtjeme, galka ööhpehtidh, dïhte guhte soelkehtimmien vadtesem åådtjeme, galka soelkehtidh. Dïhte guhte jïjtse eekijste vadta, galka vietsele juekedh jïh dïhte guhte åejvine lea, eadtjohke orre jïh dïhte guhte åårmege, aavode gosse åårmege.”

Kristegassjh lea akte aajnege kråahpe lea tjarke vuesiehtimmie ektievoetese. Laavkome lea seamma kråahpine årrodh goh gellie mubpieh. Ibie leah sinsitniem veeljeme, mohte Jesus lea mijjese dïjrem vadteme aaj galkebe dejtie iehtsedh mah ibie leah veeljeme jïh aaj dejtie gïeh ibie lyjhkh.

Daate ektievoete gærhkosne dam mubpijste juaka, ja jeenjemes, jeatjah tsiehkine jallh organisasjovnine. Dïhte lea ideale mij lea gïerve jaksedh. Mohte dïhte aaj ideale maam tjoerebe krööhkestidh jïh voejhkelidh jaksedh. Goh raasti rastah ektievoete gærhkoeh vihkeles barkoem utnieh seabradahkesne, mij aaj daarpesjieh raasti rastah ektievoetem årrodh, jïlhts gaajhkh mah mijjiem juekieh.

Ektievoete gusnie jieledh

Laavkome aarmoem, faamoem jïh laavenjassh vadta. Jupmelen aarmoe lea vuekie mij Jupmele åtna jeatjahtehtedh dam maam ij maehtieh jeatjahtehtedh – tjoevkem tsïhkijahta sjuevnjiedisnie, rïhpestidh maam gaptjeldihkie, skåltoem lutnjedh mijjien åelkijste. Aarmoe ij lea naan sïejhme tjirkeme, mij kompensasjovnem luhpede skaaran åvtese. Daerps dïhte lea tjirkeme Jupmele gaajhkesidie gorrede. Dan gaavhtan laavkome lea maam akt mïsse viht bååstide båetedh jïh faamoem destie veedtjedh, maam akt mesnie maahtah jieledh fïerhten biejjien. Laavkome maahta dam bööremes dov sisnie veedtjedh jïh dïhte nåekies gosse datne håjnoes.

Soptsesti Martin Luther tjeeli: “Manne leam lååvkeme” gosse hujnesne. Jis laavkome edtja maam akt mijjese mïerhkesjidh, tjuara dïhte naan vuekine bieliem årrodh mijjen jieliedisnie. Kaanne åadtjoejih tjeapohkerïesegem gosse lååvkesovvih maam maahtah muvhtene guedtedh? Gosse gyrhkesjimmesne dellie datne laavkomen måjhtah ovmessie vuekine, aaj gosse datne aejlies maalestahkese bööresovvh. Laavkome dorje mijjieh Kristusen ektesne jïh jieledem dan ektesne utnebe. Aejlies maalestahke mijjiem åtna dennie ektievoetesne jïh dam jååhkesje fïerhten aejkien gosse mijjieh dam dåastoehtibie.

Ektievoete gustie aelkedh

Laavkoejinie mijjieh gærhkosne govlesovvebe, mohte ibie edtjh dan vïedtji sïjse tjöödtjesth. Laavkome lea aaj “seedteme”. Dïhte sæjhta jiehtedh mijjiem seedtie buerie dahkoeh darjodh veartanisnie jïh almetjidie mijjen lïhke. Gaajhkesi eadtjohkevoetem daarpesjibie. Almetjh mah mijjieh gaavnesjibie. Laavkoejinie edtjebe mijjien ovmessie vierhtiejgujmie meatan årrodh buerie seabradahkem tseegkedh. Abpe veartene lea Jupmelen veartene.

Dah soptsesh aaj mijjen bïjre

Laavkome lea mijjen jieledi bïjre, dah mah mijjieh gaajhkh maehtieh damtedh. Desnie gyjhtelesvoete jïh aavoe gååvnesieh dan åvteste mijjieh jielebe, desnie skåltoe jïh leavloe mestie sïjhtebe luajhtasovvedh, desnie aejvere jïh gyhtjelassh. Gaajhkem Jupmelen aaskan bïejesåvva. Jesusen luvnie mijjieh Jupmelem vuajna mij mijjiem laavkoemisnie gaavnesje. Jaahkoe lea relasjovnen bïjre jïh kristeles jaahkosne lea sjïere relasjovne Jesusen gåajkoe.

Soptsesh dan bïjre maahta rïhpesidh jïh dååjrehtidh goh persovneles gaavnesjimmie. Dïhte kristeles åålmege ij barre dan bïjre goltelh, aaj lea meatan soptsesinie. Dïhte maam jeehti jïh darjoeji eah ajve Bijpelen almetjidie, aaj mijjese. Dan gaavhtan vihkeles mijjieh tekstigujmie ektesne soptsestallebe. Mah dah mijjese jiehtieh? Maahta dejtie mijjiem bïhkedidh jallh soelkedehtedh? Mejnie vuekine dah mijjiem haestebe?

Laavkomen aajkoe

Laavkomen aajkoe maahta gellie ovmessie vuekiejgujmie vuesehte. Ovmessie tïjjh ovmessie fokusem åtneme. Onne katekesesne Martin Luther tjaala sådtojde lea luajhtasovveme, jaememe lea gaemhpierdamme, bahham aassjoestahteme jïh aavrehkevoete vadtasovveme. Daan biejjien mijjieh daamhtaj jieleden jïh laavkomen dramatihkem mubpiej baakoejgujmie buerkiestibie: mïele vööste mïelehts, govlesovveme mij vadtesinie vadtasåvva jïh prestasjovnen mietie, gieriesvoete mij gaajhkem faerhmeste, jearsoes mij dovne jieliedisnie jïh jaememen åvteli.

Bueriesjugniedimmie – mij jielede dïenesje

Laavkomen bueriesjugniedimmie mijjiem måjhtajahta mijjieh vååjnoes jïh gieries. Jupmelen ååredæjja mijjen vööste. Aaj gosse mijjieh ektievoeten ålkolen jïh gosse gïerve mijjien jïjtse tjelmide vuejnedh. Mijjen stilleme sjugniedimmien vijrebe vedtedh. Ij lïegkesth, dïhte galka jïh jieledem dïenesje.

ÖVERSÄTTS INTE

Herren välsignar dig och beskyddar dig. 
Herren låter sitt ansikte lysa mot dig och visar dig nåd. 
Herren vänder sitt ansikte till dig och ger dig sin fred.

Bæspaprievesne Leva i dopet

maahtah vielie laavkomemotijvi bïjre lohkedh sveerjengïelesne.