Árbmu ja fápmu

Martin Luther fuomášii ahte Ipmil ii bija vuostegáibádusaid. Son jáhkii ahte Ipmil beastá olbmuid ja addá juohkeokttii ođđa vejolašvuođaid.

En målning.
Foto: Kristina Strand Larsson /Ikon

Árbmu lea fápmu. Árbmu lea Ipmila vuohki vuosehit fámu, ja árpmu sáni bokte vuoseha Martin Luther čielgaseapmosit got son oaidná Ipmila. Áibbašeapmi árbmugas Ipmilii dat láidii Luthera ohcaleami. Ohcaleapmi Ipmilii, mii ii ráŋggáštan, muhto mii besttii nugo dál dadjat. Luther ohcaliige dákkár jáhku ja girku mii dohkkehii dákkár jáhku.   

Martin Luther lei biibbalteologa  ja biibbalteavstta lohkamis gávnnai árbmugas Ipmila. Luthera teologiijas gohčoduvvo dat reformatoralaš fuomášupmin; Ipmil addá ándagassii ja ráfi gáibádusaid haga. Galgá dušše váldit vuostá dan.  

Gait lea árbmu - leat gohččojuvvon friddjavuhtii, itge galgga leat makkárge vuogádaga šláva. Dát nuppástuhttá máŋga oainnu mat ledje Luthera áiggis ja mat ledje vuođđun su moaitámušaide klosterásahussii, lonisteamioastimii ja ieža vugiide mat ledje girkus risttalaš eallimii ja rivttes jáhkkui. Martin Luther oaivvildii ahte dát bohte gaskii ja hehttejedje olbmuid oktavuođa Ipmiliin, mii rievtti mielde lei árpmus. Ja mas eai leat gáibádusat dihto oaiviliidda dahje rivttes daguide. Etihkalaš gáibádusat gullet olbmuid gaskavuođaide. Oktavuohta Ipmilii lea iežaláhkái.  

BEASTI IIGE RÁŊGGÁŠTEADDJI

Árbmu lea gáibitkeahttá. Muhto lea váttis čilget friddjavuođa gaskavuođain, go gaskavuohta bidjá gáibádusaid. Dávjá lea friddjavuohta gaskavuođas juoga masa eat leat hárjánan. Ipmil lea friddja, dagaha ahte gaskavuohta Ipmilii lea iežágo gaskavuohta olbmuide. Luther geavahii dávjá veardádusaid go čilgii. Teologiijas geavahuvvo govva mas olmmoš lea dikkis ja lea áššálaš, muhto Ipmil lea duopmár ja cealká vuorddekeahtes duomu ja luoitá luovus dahje beastá. Dat lea árpmu duopmu.

Govas lea Ipmil gii vuoseha iežá fámu go ráŋggášteaddji dubmejeaddjin. Dat lea dat beasti fápmu. Dat vuorddekeahtes fápmu. Dat gii dattege jáhkká ođđa vejolašvuođa addimii. Go dat dáhpáhuvvá, de dat hirpmástuhttá ja imaštahttá. Olmmoš ii leat vuoiŋŋakeahtes, bassivuohta lea dattege lahkosis juohke sajis eallimis. Ipmil háliida gaskavuođa ja addá jáhku skeaŋkan olbmuide. Martin Luther oaivvildii ahte dát ipmilgovva hirpmástuhttá. Eallin jorggiha vuordemeahttun guvlui. Ipmil hirpmástuhttá, vuordemeahttun dáhpáhuvvá. Ipmil háliida leat muinna váikko leat ollu hehttehusat. Dat lea árbmu. Ráhkesvuođa vuohki geavahit fámu addit eallima.

Cecilia Nahnfeldt                                     
Teaksta lea oaniduvvon. Olles teaksta gávdno (ruoŧagillii) www.svenskakyrkan.se/500-ar-av-reformation